Menu

06. Viết cho phát thanh

Phát thanh là một phương tiện thông tin đại chúng nhanh chóng, hướng đến tất cả mọi người, người có học thức cũng như người thất học. Do vậy, viết cho phát thanh phải đơn giản, ngắn gọn, ở thì hiện tại, rõ ràng... dễ nghe, dễ nhớ.
Quy tắc đầu tiên là hiểu thật rõ thông tin trước khi viết. Nếu ta không hiểu, ta sẽ viết tồi. Hiểu rõ để viết tốt, đó là khế ước cơ bản giữa nhà báo và công chúng của mình.

Bắt đầu bằng tin thời sự

Thính giả của bạn nghe bạn để biết được chuyện gì xảy ra, vậy nên cần phải bắt đầu mỗi tin của mình bằng thông tin mới mẻ nhất.

Thu thú sự chú ý của thính giả

Câu đầu tiên chứa thông tin mang tính thời sự, nhưng nó cũng phải thu hút sự chú ý của thính giả. Hãy làm cho văn của mình trở nên hấp dẫn thính giả, đặc biệt là phần mở đầu mỗi tin. Nếu bạn thu hút được thính giả, họ sẽ tiếp tục nghe bạn.

Sử dụng thì hiện tại

Bạn phải miêu tả các sự kiện vừa xảy ra hoặc vào lúc nó đang diễn ra. Thì hiện tại là thì được dùng để kể chuyện; nó thích hợp với việc xử lý tin thời sự.

Viết các câu ngắn

Thông tin thường phức tạp, thính giả của bạn không thể quay lại câu vừa phát sóng, họ phải hiểu ngay tức khắc. Hãy viết các câu của bạn theo mẫu: chủ ngữ/động từ/bổ ngữ. Bạn hãy hài lòng với việc mỗi câu chỉ viết một ý. Tránh các mệnh đề phụ, tốt hơn là nên đặt dấu chấm câu và bắt đầu một câu mới.

Hãy chính xác

Tin của bạn phải ngắn gọn, mỗi từ đều quan trọng. Vậy hãy sử dụng từ chính xác. Hãy chọn động từ thật kỹ. Bạn nên dè chừng các động từ “là” và “có”, là những động từ dùng đâu cũng được và không cụ thể.

Hãy hài lòng với việc nêu sự kiện, cấm chỉ bình luận

Bạn lên sóng không phải để nêu ý kiến của mình. Hãy hài lòng với việc miêu tả sự việc và hãy để cho thính giả của bạn tự do đánh giá.

Hãy nói trước khi viết

Một bản tin phát thanh là một bài tập nói. Người thực hiện bản tin nói các thông tin. Hãy vừa viết tin vừa đọc thầm chúng. Khi bạn vấp một từ, hãy thay từ đó, vì bạn có thể sẽ bị vấp trên sóng. Khi bạn đã viết xong, hãy đọc to lên. Nếu kết quả không khiến bạn hài lòng, hãy sửa lại.

Hãy nói với thính giả

Bạn viết tin có một mình, khi nói vào micro, bạn không tiếp xúc với thính giả. Nhưng bạn hãy luôn tưởng tượng các thính giả của mình. Liệu họ có hiểu bạn nói gì không? Bạn hãy thử nói với một người nào đó. Nếu bạn viết theo cách đó, công chúng sẽ cảm nhận được là bạn đang nói với họ và họ sẽ nghe bản tin của bạn.

Miêu tả thông tin

Phát thanh là nghe. Một bài viết tốt sẽ tạo ra những hình ảnh trong đầu người nghe. Để đạt được kết quả này, hãy sử dụng lối viết đặc tả. Để chắc chắn là bạn không bỏ sót gì trong một thông tin, hãy sử dụng quy tắc 5 W. Và để miêu tả, bạn hãy nghĩ tới quy tắc 5 G – 5 Giác quan. Mọi thông tin đến với ta thông qua 5 giác quan. Hãy cho thính giả của bạn nhìn thấy, cảm nhận, sờ mó, nghe và nếm được thông tin.